آشنایی با کمیسیون های شهرداری (1)

هدف ما از طرح این موضوع، اطلاع شهروندان محترم از قوانین و مقررات وآشنایی با روال اداری شهردار ی هاست. در اجرای وظایف قانونی شهرداری، قانون گذار برای جلوگیری از اختلاف سلیقه و ایجاد وحدت رویه اجازه تشکیل کمیسیون های متعددی را به مجریان قانون اعطا کرده که هدف آنها غالبا تسریع در اتخاذ تصمیمات قانونی وارائه خدمات مطلوب تر به شهروندان است.  از اهداف دیگر، کاهش حجم مراجعات مردم به محاکم دادگستری و دیوان عدالت اداری است. متاسفانه درسالیان اخیر به دلیل عدم آگاهی مردم نسبت به انواع تخلفات ساختمانی و پیامدهای ساخت وساز خلاف پروانه،  حجم پرونده ها در کمیسیون های ماده 100 قانون شهرداری افزایش و روند رسیدگی به پرونده ها طولانی شده و به نظرمی رسد تنها راه حل منطقی برای حل این معضل، اصلاح قوانین و مقرات موجود خصوصا قانون شهرداری باشد که قدمتی بیش از 60 سال دارد. ناگفته نماند که درمقاطع زمانی مختلف بعضی مواد این قانون اصلاح ویا موادی به آن الحاق شده است . در این مطلب برای سهولت استفاده و درک بهتر و راحت تر، موضوع کمیسیون هارا به سه گروه به شرح زیر دسته بندی می کنیم:
الف- کمیسیون هایی که به موجب قانون شهرداری مصوب 1334با اصلاحات بعدی تشکیل شده اند.
ب- کمیسیون هایی که به موجب آیین نامه مالی و معاملات شهرداری ها تشکیل می شوند.
ج- سایر کمیسیون هایی که به موجب قوانین ومقرراتی  غیر از قانون شهرداری باید تشکیل شوند، ولی به نحوی باوظایف شهرداری ها مرتبط است .

   کمیسیون های گروه الف :
1- کمیسیون بند20ماده 55 قانون شهرداری
2- کمیسیون ماده 77 قانون شهرداری
3- کمیسیون ماده 99 قانون شهرداری
5- کمیسیون ماده 100قانون شهرداری

  کمیسیون های گروه ب :
1- کمیسیون معاملات 
2- کمیسیون عالی معاملات
  کمیسیون های گروه ج:
1- کمیسیون ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی ومعماری
2- کمیسیون فنی استان
3- کمیسیون بررسی تغییرات طرح های هادی
4- کمیسیون ماده 8 قانون نوسازی 
5- کمیسیون حفاری
6- کمیسیون تشخیص باغات 
7- کمیسیون انتقال دامداری ها ومرغداری ها
8- کمیسیون درجه بندی اماکن عمومی
9- کمیسیون تشخیص موارد ضروری تغییرکاربری اراضی زراعی وباغ ها
10- کمیسیون مناقصه 
11- کمیسیون ترک تشریفات مناقصه

از آنجا که درحال حاضر تخلفات ساختمانی ردیف اول معضلات شهری مردم و شهرداری ها را به خود اختصاص داده، لذا برآن شدیم که ابتدا به معرفی کمیسیون معروف ماده 100بپردازیم ودر خصوص نحوه تشکیل ووظایف این کمیسیون واعضای آن ومراحل رسیدگی به پرونده تخلفات ساختمانی اشاره مختصری داشته باشیم.مستند قانونی برای تشکیل این کمیسیون ، تبصره یک ماده 100قانون شهرداری مصوب 1334 است.  وظایف این کمیسیون عبارت است از: رسیدگی به تخلفات ساختمانی واقع در حریم ومحدوده شهرها به شرح زیر :
– ساخت وساز خلاف اصول شهرسازی
– ساخت وساز خلاف اصول فنی وبهداشتی
– ساخت وساز بدون پروانه ساخت
– ساخت و ساز بنای مازاد بر پروانه ساخت
– ساخت وساز مغایر با مندرجات پروانه ساخت
اعضای کمیسیون شامل موارد زیر است:
1- نماینده وزارت کشور به انتخاب وزیر ( درحال حاضر این انتخاب به استانداران تفویض شده است.)
2- یکی از قضات دادگستری به انتخاب وزیر
( درحال حاضر این انتخاب به رییس دادگستری تفویض شده است.)
3- یکی از اعضای شورای اسلامی شهر به انتخاب شورا
لازم به ذکر است جلسات کمیسیون با حضور هر سه عضو رسمیت یافته و آرای صادره با نظر اکثریت (دونفر) معتبر است. چنانچه نفرسوم نظر مخالف داشته باشد، بایستی نظر خودرا با استدلال در صورت جلسه قید و امضا کند.
دبیر کمیسیون که از پرسنل شهرداری است با ابلاغ کتبی شهردار به عنوان مسوول پیگیری آرای کمیسیون ماده   100 انتخاب می شود که البته بدون حق رای می تواند درجلسات کمیسیون حضور داشته باشد. 

مراحل رسیدگی به تخلفات ساختمانی در کمیسیون ماده 100
1- شناسایی تخلف،  جلوگیری از ادامه آن  و تهیه گزارش توسط شهرداری های مناطق 
2- تشکیل پرونده و ارجاع به دبیرخانه کمیسیون 
3- اعلام موضوع تخلف به مالک ( ذینفع ) با قید اینکه می تواند دفاعیات خودرا ظرف مدت 10 روز  از تاریخ ابلاغ ، ارسال کند.
4- بررسی پرونده توسط اعضای کمیسیون وصدور  رای 
5- ابلاغ قانونی رای کمیسیون به مالک یا قائم مقام وی با قید اینکه می توانند از تاریخ ابلاغ رای تا 10 روز اعتراض خودرا کتبا اعلام کنند و در غیر این صورت رای قطعی خواهد شد.
6- وصول اعتراض و طرح پرونده در کمیسیون تجدیدنظر 
7- ابلاغ قانونی رای کمیسیون تجدیدنظر  به ذینفعان 
8- اجرای رای صادره توسط شهرداری 

آرای کمیسیون های ماده 100 یا مبتنی بر جریمه است یا مبتنی بر تخریب . چنانچه رای بر پرداخت جریمه صادر شده باشد و ذینفع از پرداخت خودداری کند، حسب تبصره های 2و3 ماده 100، شهرداری مکلف است پرونده را به همان کمیسیون ارجاع و تقاضای صدور رای تخریب کند. در واقع تخریب، ضمانت اجرای آرای کمیسیون ها  خواهد بود. در صورتی که رای قطعی کمیسیون دائر  بر تخریب و قلع وقمع بنای خلاف باشد ، مهلت دو ماهه برای اجرای رای به متخلف داده خواهد شد  در غیر این صورت شهرداری راسا اقدام وهزینه آن وفق مقررات از مالک یا ذینفع دریافت خواهد شد.البته حسب تبصره 10ماده 100، علاوه برمالک وقائم مقام وی یا ذینفع ، شهرداری به عنوان مرجع صادرکننده پروانه ساختمانی نیز می تواند در فرجه زمانی 10روزه به نحوه صدور آرای کمیسیون ها ی بدوی اعتراض  کند.پس از قطعی شدن آرای کمیسیون ها، شهرداری موظف به اجراست و صدور گواهی پایان ساخت نیز منوط به اجرای کامل آرا خواهد بود. ولی قانون گذار به لحاظ رعایت عدالت و رسیدگی به شکایات واعتراضات مردم نسبت به اقدامات شهرداری ها وسایرسازمان های دولتی  وشکایت از تصمیمات قطعی کمیسیون ها مانند کمیسیون ماده 100و ماده 77 قانون شهرداری، مرجع دیگری را به نام دیوان عدالت اداری معرفی کرده است، ولذا شهروندان محترم می توانند پس از قطعی شدن رای کمیسیون های مزبور طی دو مرحله به شعب دیوان مراجعه و تقاضای رسیدگی  و احقاق حق کنند. آرای شعب مذکور پس از  قطعیت برای طرفین لازم الاجرا خواهد بود.  نکته : در برخی موارد متخلفان ساختمانی به دلیل عدم آشنایی با قوانین و مقررات شهرسازی وساختمانی دفاعیات لازم و کافی برای توجیه تخلف ندارند و بیشتر به موارد عاطفی و اخلاقی و یا دلایل غیر مرتبط با موضوع تخلف تکیه می کنند که برای اعضای کمیسیون مستدل و قابل قبول نیست، لذا دراینجا به شهروندان گرامی پیشنهاد می شود علاوه بر آشنایی و رعایت مقررات ساختمانی در زمان ساخت وساز ، در صورت نیاز به تهیه لایحه دفاعیه از متخصصان رشته های ساختمانی بهره گیری کنند واز مراجعه به افرادی که به صورت کلیشه ای و  یکسان و بدون آگاهی از نوع تخلف برای همه مردم نسخه یکسان می پیچند، پرهیز  کنند تا دچار مشکلات بیشتری نشوند.